Dermatoloji hastalarının önemli bir bölümünü saç hastalıkları oluşturur. En sık karşılaştığımız saç hastalıkları ise saç dökülmeleridir.
Saç dökülmesi en çok tarama ve yıkanma esnasında belirginleşir. Günde 50-100 saç telinin dökülmesi normaldir. Bu sayının üzerindeki dökülmeler normal değildir ve bir dermatolog tarafından değerlendirilmesi gerekir.
Saç dökülmelerine neden olan faktörler
• Ateşli hastalıklar,
• Tiroid hastalıkları,
• Demir eksikliği,
• Sağlıksız beslenme ve yanlış diyet programları
• Kanser ilaçları (kemoterapi)
• Tüberküloz ilaçları
• Genetik faktörler
• Hormonal değişiklikler
• Saçların sık şampuanlanması, taranması ve fırçalanması
• Psikolojik etkenler ve stres,
• Saç bakımı için kullanılan uygun olmayan ürünlerin kullanılması,
• Çok sık fön çekilmesi,
• Saçların sıkı toplanması,
• Saç derisinde oluşan hastalıklar
Tedavi
Saç dökülme sorunu ile karşılaşıldığında tıbbi nedeninin bulunması için mutlaka dermatolog muayenesi önemlidir. Muayene ile saç dökülme tipinin ne olduğu ve saç dökülmesine neden olan bir hastalık olup olmadığı tespit edilebilir ve doğru tedaviye başlanabilir. Dökülme, eğer hastalık ve ilaç gibi faktörlerden kaynaklanmıyorsa, saçlar için besleyici krem, tonik, şampuanlar gibi destekleyici ürünler yine dermatolog tarafından önerilebilir.
Genetik Saç Dökülmesi
Genetik faktörlerden kaynaklanan saç dökülmesi, en sık görülen saç dökülme nedenidir. Kadınlarda nadirdir, saçın tepe kısmında incelme ve seyrekleşme görülür, kellik oluşmaz. Erkeklerde ise, genetik saç dökülmesi daha sıktır ve saçların tepe kısımlarında seyrekleşme, incelme ve son safhada kellik oluşumuna yol açar. Buna “androgenetik alopesi” adı verilmektedir. Genellikle 20’li yaşlarda başlar ve yaşla birlikte dökülme artar. Dökülmenin aktif olduğu genç yaşlarda haricen sürülen losyonlar ya da ağızdan alınan ilaçlar dökülmeyi azaltabilir ancak tümüyle durdurmaz.
Bölgesel Saç Dökülmesi(Saçkıran)
Bölgesel saç dökülmesi (Saçkıran), sıklıkla çocuklarda görülmektedir. Saçkıran hastalığında saçlı derinin bir bölümünde bölgesel saç kaybı oluşur. Genellikle dairesel açılmalar görülür. Saçlı deri dışında kaşlarda, sakal ve bıyık bölgesinde ve nadiren vücut kıllarında da bölgesel dökülmeler görülebilir. Hastalığın nedeni, strese vücudun verdiği bir tepki olarak değerlendirilmektedir. Tiroid hastalıkları ve kansızlık durumunda da saçkıran oluşabilir. Saçkıran, genellikle kalıcı saç kaybına neden olmaz, ancak tedavisi uzun sürebilir. Tedavide saç köklerini uyarmayı sağlayan kremler ve losyonların kullanımının yanı sıra saçsız alana kortizon takviyesi yapılabilir.
Saçlarda Kepek
Kepek, kafa derisinin pul pul dökülmesidir. Deri pullar halinde kabarır, kopar ve saça karışır. Saçta küçük beyaz taneler halinde görülebilir, omuzlara dökülebilir. Kepek, bulaşıcı değildir. Pullanma halindeki ölü deri hücreler, her gün deriden atılmaktadır. Kafada saçın varlığı, bu pulların fark edilmeden kaybolmasını önler. Bu yüzden birikip, görünen parçalar halinde koparlar. Derideki hücrelerin dönüşüm hızı iç ve dış birçok faktöre bağlıdır. Güneş yanığı (soyulma şeklinde) bu dönüşümü hızlandırır. Derinin iltihabi hastalıkları (dermatit) sıkıntı ve üzüntülerde güneş yanığı gibi tesir yapar. Bu etkenlere karşı derinin tepkisi değişiktir. Kepeğin nedeni, sebore veya seboreik dermatit (kulaklar, burun, kaşlar, kirpikler, göğüs, omuzlar gibi fazla yağ salgısı olan bir bölgede meydana gelen dermatit) olabilir. Kafa derisinde iltihap varsa ya da sulanıyorsa, bunun tedavisi için doktora başvurulmalıdır. Dermatit oluşma eğilimi, kalıtımla geçtiği için bu durumun ortaya çıkması engellenemez.
Kepek olması, kafa derisinin hassas bir dönemde olduğunu gösterir. Saç derisinin uyarılıp, daha fazla hassaslaşmasına yol açacak şeylerden kaçınılması gerekir. Bu nedenle kuvvetli fırçalama ve tarama, pulları parmakla tek tek koparma durumu kötüleştirir.
Kepek Tedavisi
Saçlar, 2-3 günde bir şampuanla yıkanmalıdır. İlaçlı bir şampuan, kullanılmamalıdır. İçindeki antiseptik madde, kafa derisini tahriş edip durumu kötüleştirebilir. Saçlar asla gereğinden fazla (bir defadan fazla) yıkanmamalı, şampuan saçlarda 1 dakikadan fazla bekletilmemeli, kuvvetle masaj yapıp fırçalanmamalı ve sert bir şekilde taranmamalıdır. Eğer seboreik dermatidiniz varsa, doktor iltihap çözücü bir steroid krem veya losyon önerebilir.